مدرسه ی شاهاندشت دهه ی پنجاه خورشیدی
با سپاس از آقای رضا مرتضوی شاهاندشتی به خاطر این عکس
دانش آموزان سیکل اول دبیرستان پهلوی آمل (سال 1318 خورشیدی)
با سپاس از جناب آقای منوچهر دانشمند برای انتشار این عکس، در ادامه توضیح ایشان برای این عکس آورده می شود:
یکی از زیباترین عکس های دانش آموزان سیکل اول دبیرستان پهلوی آمل در سال 1318 شمسی در افتتاح ساختمان کنونی.
در سمت چپ ، آقای ورزنده دبیر ورزش ودر سمت راست آقای بطحایی همدانی رئیس دبیرستان . تعداد دانش آموزان 17 نفر در سه کلاس هفتم و هشتم و نهم و در پشت سر مستخدم دبیرستان دیده می شوند.
دونفر نشسته : از راست بطحایی از اهالی همدان وفارغ التحصیل دارالمعلمین دارالفنون تهران ، در سال 1316 شروع معلمی را در آمل انجام دادند ومدیر دبیرستان پهلوی آمل و دومی ورزنده از اهالی دامغان و به عنوان دبیر ورزش و شروع کار در 1314 و با خانواده امیر صالحی اسکی ازدواج کرد و آملی شد .
شاگردان 17 نفرند که به ترتیب در سه کلاس سیکل اول دبیرستان را تشکیل می دهند . ودر1314 دو اطاق مسکونی آقای تیمور کیانی واقع در اسپه کلا ی آمل به مدت 4 سال یعنی در سال 1318 که ساختمان دبیرستان پهلوی آمل ساخته ومورد بهره برداری قرار گرفت به آنجا منتقل میشوند .
جمع شاگردان در سال 1318 به 17 نفر میرسد که در سه کلاس سیکل اول متوسطه مشغول تحصیل بودند .
آموزگار کهنسال در نظام جدید آموزش وپرورش آمل سید فضل الله جلالی مقدم شاهاندشتی که در سال 1261 خورشیدی متولد شد، او تحصیلات حوزوی را بپایان آورد و طی مراسمی بدریافت عمامه نائل شد و در سال 1297 شمسی به استخدام دولت درآمد و روزنامه اطلاعات در چهارشنه 30/ 5/ 1336 شمسی در فوت این معلم عالیقدر نوشته است:
در سن 75 سالگی فوت کردند و از طرف فرهنگیان آمل مجلس ترحیمی در مسجد هاشمی برای سید فضل الله جلالی مقدم شاهاندشتی این آموزگار کهنسال برگذار گردید و در این مجلس علاوه بر فرهنگیان ، صدها نفر از دانشآموزان و طبقات مختلف اهالی که روزی نزد این آموزگار کهنسال تحصیل کرده بودند حضور داشتند وسخنران آن جلسه آقای هیبت الله بیانی (ادیب عالیقدر و معلم دببرستان پهلوی آمل) بودند.
توضیح از آقای منوچهر دانشمند:
میرزا جمال رسولی :تحصیلات خودش را از 5 سالگی و6 سالگی در مکتب خانه و همچنین نزد پدرش که :
(( شیخ مرتضی اسکی بعد از تحصیلات حوزوی وقدیمه در آمل وبعد بمدت 15 سال در نجف اشرف در عراق وبرگشت به آمل که مدرس ومدیریت حوزه درس مسجد جامع آمل بعهده ایشان بود و…….واز علمای مترقی خواه در زمان قاجاریه بودند ))وهمان طور که صمصام الدین علامه ریاست محترم فرهنگ آمل در سال 1327 خورشیدی نوشتند .شیخ مرتضی اسکی با فامیلی (رسولی )یکی از علمایی در آمل بودند که باید گفت نظام جدید آموزش وپرورش آمل با پشتیبانی ایشان دایر شد وطی شش سال جلوی مخالفین نظام جدید ایستادند وتهمت های بهایی گری که میزدند برای مسولین تحصیل نظام جدید.ایشان این تهمت را رد کردند
میرزا جمال رسولی دوره ابتدایی را با نظام جدید با معلمین مانند مرحوم پستا ومرحوم فرجاد آموخت ودروس مقدماتی را در مسجد جامع آمل بپایان رسانید وطی مراسم خاصی بدریافت عمامه نائل گردید وبعد از 1301 تا 1307 بتدریس نوآموزانی مشغول بودند
شاگردانی که از بزرگان این کشور تحویل جامعه ایران دادند
مانند جناب مهدی خان پرتوی آملی که تمام مدارج وزارت معارف واوقاف وفرهنگ وهنر را طی کردند و9 سال معاونت سرپرستی مدارس ایرانیان در عراق وکویت وخلیج بعهده ایشان بود وسرپرستی فرهنگ وهنر اماکن متبرکه عراق را عهده دار بودند و
جناب محمد فرهمند نیاکی که از شاگردان رسولی بود وتا مقام معاونت وزارت کشور رسیدند وجناب احمد ولایی نوایی وبسیار زیاد از سروران آمل شاگرد آنزمان میرزا جمال رسولی بودند .
از 1308 تا 1313 ریاست اوقاف آمل وسرپرستی مدارس حوزه های قدیمی مسجد جامع ومسجد آقا عبای ومسجد هاشمی را بعهده داشتند .
در سال 1313 تا مهرماه 1314 ریاست معارف واوقاف نوشهر وچالوس که شامل رویان وکجور بود عهده دار بودند واز مهر ماه 1314 تا مهر ماه 1338 خورشیدی مدیر دیستان بدر بابل بعده ایشان بود ودر ه
مین سال وزیر فرهنگ دکتر عیسی صدیق که بنیان گذار دانش سرای مقدماتی ودانش سرای عالی برای تربیت آموزگار ودبیر دایر شده بود ودر همان سال وزیر فوق ببابل آمدند واز میرزا جمال رسولی در امر تدریس قدر دانی کردندذ ومعلمان آقای رسولی که در دبستان بدر بابل تدریس میکردند مانند دکتر ذبیح الله صفا کهتا ریاست دانشکده ادبیات تهران رسیدند ومولف کتاب هشت جلدی تاریخ ادبیات ایران هست ……
واز راست بچپ : مهیندخت رسولی که شغل معلمی داشت وسر شار از محبت وعشق بود که همه دوست وفامیل همصدا بامن
اورا تائید میکنند وحیف شد که دار فانی را وداع گفت ..
مادری خوب وبا ادب وتربیت ودومین دختر شیخ محمد رئیس
لقب شیخ الرئیس اسک را گرفتند واز زمان مظفر الدین شاه
رئیس دادگستری ومعارف واوقاف بابل از بدو تاسیس بعهده ایشان بود …
پسر کوچکی که در سمت راست رسولی ایستاده کامبوزیا رسولی نام دارد که کارش را با معلمی ومانند پدر مدیر
دبستان بود که در جوانی با تصادف اتومبیل فوت کردند وهمسر وسه دسته گل از خود بجا گذاشتند (( رهسپار ره تنهایی وزنده دار شب ظلمانی شد)) وهمه مارا غنگین وگریان کرد .
روحش شاد وقرین رحمت الهی شد ند
با سپاس از آقای منوچهر دانشمند
به یاد آوردن زندگی نامه ی اولین زنانی که پیشگام آموزش و پرورش به شیوه ی مدرن در ایران بوده اند بیش از آن که ادای احترامی به جایگاه آنان باشد ، برای نسل دختران امروز به عنوان الگو لازم است.
در ادامه ، ضمن سپاس از جناب آقای منوچهر دانشمند، شرح ایشان را بر این عکس می آوریم:
خانم نیره ناهید ( رسولی) خواهر میرزا جمال رسولی و دختر شیخ مرتضی رسولی هر دو از اولیه های نظام جدید تعلیم وتربیت شهرستان آمل بودند .
خانم نیره ناهید (رسولی) که در تاسیس دبستان دختران شهر آمل پیشگام بوده و نقش بسزائی داشتند از بانوان اولیه فرهنگ ومعارف آمل بودند. خانم ناهید به مدیریت دبستان دولتی شاهدخت منصوب شد و مانند پدرش شیخ مرتضی رسولی که نظام جدید تعلیم و تعلم شهرستان آمل با پشتیبانی او به ثمر رسید در مهر ماه 1324 خورشیدی بعد از 11 سال معلمی به مدیریت اولین دبستان دختران در شهرستان آمل منصوب شدند .
خانم نیره ناهید(رسولی) متولد 1295 شمسی به مدیریت این نهاد فرهنگی منصوب شد.
اداره امور دبستان بعهده ایشان بود. بر اثر جدیت بانو ناهید و صمیمیت و روح وحدت و حسن رفتار سایر آموزگاران این دبستان از لحاظ انتظام و نظافت و نتایج امتحانات بر سایر دبستانهای شهر برتری داشت.
دبستان شاهدخت در زمان او شش کلاس کامل ابتدایی دارد که میتوان گفت مدیرهای بسیار کاردان و علاقهمند به کار بود
خانم ناهید از سال 1313 به استخدام فرهنگ آمل درآمد و حدود یازده سال معلمی کرد تا مدیر شد و از سال1324 تا باز نشستگی یعنی به مدت حداقل بیش از بیست سال مدیر دبستان و دبیرستان دخترانه شاهدخت آمل سرکار خانم نیره ناهید و برای ارتقای سطح علمی و تربیتی دوشیزگان شهرستان آمل بسیار کوشید.
این بود نمونهای از سه دبستان بسیار معروف و قدیمی شهرستان آمل که مختصری از این مدرسه گفته شد …دبستان نصرت پهلوی – دبستان ملی شرافت که در 1308 به دبستان ملی دانش تغییر نام گرفت به مدیریت میرزا علی محمد دانشمند
در زمان مدیریت خانم نیره ناهید در سال تحصیلی 1326- 1327 شمسی آقای احمد شریعتزاده که از رجال معروف زمان پهلوی اول بود.
هنگام بازدید دبستان بواسطه حسن انتظام و پاکیزگی و زحمت مدیره دبستان مبلغ ده هزار ریال بابت تهیه لوازم ضروری به دبستان کمک نمودند.
یکی از کارهای برجسته سال تحصیلی 1327- 1328 تا سیس کتابخانه دبستان است که براثر اقدام آقای علامه رئیس فرهنگ و فعالیت بانو ناهید مدیره دبستان در دیماه 1327 گشایش یافته، در اینمدت کم بر اثر علاقه اشخاص فرهنگ دوست تعداد 205 جلد کتاب بشرح زیر جمعآوری و تهیه شده است. کتب علمی 63 جلد. تاریخی 34 جلد. ادبی 72 جلد.
یکی از کارهای نیک خانم ناهید.
این دبستان در دو سال 1327 و1328 خورشیدی : تهیه و ایجاد صندوق خیریه است که در آغاز سال تحصیلی صندوق خیریه قفل و بوسیله چند نفر از آموزگاران لاک و مهر میشود. در نیمه دوم اسفند ماه با حضور کلیه کارکنان دبستان صندوق باز و از وجوه حاصل برای نو آموزان بیبضاعت لباس و کفش و جوراب خریداری میشود.
در سال 1328 خورشیدی. دبستان شاهدخت شش کلاس کامل دارد و کلاس اول و سوم ابتدایی بواسطه کثرت نوآموز دختر دو کلاس فوق مکرر است.
سازمان دبستان شاهدخت در سال 1328 خورشیدی بمدیریت بانو ناهید :
سازمان دبستان شاهدخت در سال 1328 خورشیدی به قرار زیر:
1 – بانو اقدس الملوک علامه
دیپلمه پنجساله متوسطه (در آنزمان کلاس یازده امتحان نهایی داشت وکارنامه دیپلم میدادند) دختران، آموزگار و بازرس فنی دختران
2- بانو صدیقه حسامی آموزگار
3- بانو خدیجه اسدیان آموزگار (همسر اسکندری)
4- بانو زهرا نیک عمل آموزگار
5- بانو زهرا حدادی آموزگار
6- بانو ماهرخ اسفندیاری آموزگار (دختر عموی علی اسفندیاری نیمای یوشیج)
7- بانو سکینه شفیقی آموزگار (همسر تیرگری)
8 – بانو زهرا نییرم (همسر رحمانی) آموزگار
9- بانو فاطمه نیک خلق آموزگار
10- آقای محمد علی خاکی آموزگار ریاضی و خط کلاسهای پنجم و ششم ابتدایی و سیار در دبستانهای شهر
11- آقای خسرو خلد برین هنر آموز سرود و موسیقی آموزگار سیار
12- بانو معصومه ابراهیم زاده و ملیکه میرناصری خدمتگزار.
ساختمان دبستان از بناهای املاک واگذاری که طبق حکم وزارت دارایی بفرهنگ آمل تحویل شده است تشکیلات ورزشی دبستان شاهدخت دختران و اعضای انجمن ورزشی عبارتند از دختران ذیل:
دوشیزه ((افسر پیرزاد- صغری خواجوی- کبری پیرزاد- صغرا توکلی- مهری مقدس نیاکی وزیر نظر خانم نییره ناهید و خانم خدیجه اسدیان))
سرکار خانم نیره ناهید.
بیشر آیات قرآن را از حفظ میخواندند و معنی آنها را تفسیر میکردند. زیرا از خانواده روحانی اسک (پدراو شیخ مرتضی تحصیل کرده آمل – قم- نجف اشرف و پدر بزرگ او ملا رسول که فامیلی آنها رسولی شد وجد او ملا غلام اسکی معروف به ملاغلامی و ادامه دارد تا 7 نسل از روحانیون اسک میباشند)
خانم ناهید همسر آقای حسن ناهید و شاعره بودند و اشعار مذهبی دارند و تخلص اشعار او (نیر) می نوشتند برای مرگ خود دارند.
قصیده سروده بانو نیره ناهید (رسولی) می باشد:
خانم ناهید همسر آقای حسن ناهید و شاعر بودند و اشعار مذهبی دارند و تخلص اشعار او (نیر) می نوشتند برای مرگ خود قصیده دارند.
در روز ختم مـن، همه با خنده سر کنید
لـطفی کـنید و جمـله مـحبان خـبـر کـنید
بـزمی بـه پـا کنید پر از شور و و لوله
از هـر نـوای ضجـه و مـویه حذرکـنید
آنـر و ز را بـه شوخی و خنده کنید شا د
انـدوه و رنـج و کـینه ز دلـها به درکنید
از چای و میوه، شربت و شیرینی وگلاب
صـحن و سـرای خانـه من معتبر کنید
یـاد مـرا چـو زنـده بـه خـاطر بیاورید
شـوری بـپا کنید و مرا خوش اثر کنید
بـدرود، جـمـله عـزیـزان خـوب مـن
نیکی کنید و نام به خوبی سمر کنید
رنـجی اگـر ز مـن بدلتا ن ذخیره شد
بـخشید و بـذر لـطف در آن بـار ور کنید
(نـیر) ز فـرد فـرد شما عـذر خواه شد
خواهم به یاد برد خوشیها نظر کنید
و
عــزیـــزان عـــزیـــزانــم وفــادار
چـو رفـتم مـن نـباشد مو یه در کار
هـمه نـاراحـت و افـسرده هـستـنـد
نـشایـد بــار مــن افــزوده بــر بـار
بـه خـوشـرویـی پـذیـرایـی نـمائیـد
مـسـازیـد روز روشـن را شــب تــار
بـگوئید و بــخـندیـد شـاد بـاشـیـد
کـه ایـن دنـیا بـود یـک کـهنه بازار
هـر آن مـردی کـه آمـد رفتنی است
سـرانـجام، مـرگ بـاشد آخـر کار
بـه مـهـمانان مـن خـوش بـگذرانید
ز شـیـرینی و مـیوه، چـای بـسیــار
بـه صحبـت گـرم سـازید مجلسم را
بـدان گـونه که خـود بـاشـد سزاوار
دلـم خـواهد کـه (بـیتا) نـــاز و (آنــا)
پذیرایی کــنند از خویـش و اغـیار
اگـر بــرفی و بـارانـی و سـرماست
نــیائید بــر مــزارم الــف زنـهار
رســوم مـــا، غــذا و پـخت باشد
نــباشــد چــاره و هستید نــاچار
پــذیــرایــی نــمــائید دوستـانم
هـم آنهایی که بــودند محرم و یار
ســفــارش میکنم مــویه نـباشد
کــه هستم از غــم و از نـاله بیزار
خـلاصــه این بود از من سفارش
خدا یـار شــمـا در جـمـله ادوار
در بالا بیتا و آنا نوههای خانم ناهید هستند.
متن و عکس فوق با اجازه از آقای منوچهر دانشمند از صفحه ی فیس بوک ایشان نقل شده است.